Oncologische fysiotherapie: lichaamsbeweging voor herstel en levenskwaliteit

Een kankerdiagnose verandert alles. Niet alleen de behandeling zelf, maar ook de bijwerkingen en nasleep kunnen diep ingrijpen in het dagelijks leven. Oncologische fysiotherapie biedt ondersteuning aan mensen met of na kanker, gericht op herstel van kracht, conditie en zelfstandigheid. Steeds meer onderzoek toont aan dat gerichte beweging een sleutelrol speelt bij het verbeteren van de kwaliteit van leven, in élke fase van het ziekteproces.

Langdurige klachten na kanker

Veel mensen houden na kankerbehandeling last van fysieke klachten. Sommige ontstaan tijdens chemo- of radiotherapie, andere pas maanden of jaren later. Denk aan:

• Kankergerelateerde vermoeidheid (CRF)
• Verstoorde ademhaling
• Zenuwklachten (zoals bij CIPN)
• Verminderde spierkracht en balans
• Minder conditie en belastbaarheid
• Problemen bij dagelijkse handelingen
• Angst om te bewegen

Zonder begeleiding kunnen deze klachten verergeren of blijvend worden. Oncologische fysiotherapeuten zijn speciaal opgeleid om deze klachten aan te pakken, met veilige, effectieve oefeningen en behandelingen op maat.

Bewegen als medicijn

Beweging is veilig tijdens en na kankerbehandeling en vaak zelfs wenselijk. Volgens het Kankercentrum Nederland (IKNL) ervaart 80% van de mensen met kanker langdurige vermoeidheid, maar is bewegen een van de weinige bewezen interventies die helpt om deze vermoeidheid te verminderen. Ook op andere vlakken blijkt fysiotherapie zinvol: het verbetert de spierkracht, vermindert angst, verhoogt het energieniveau en verkleint het risico op complicaties of terugval.

Meer dan alleen oefeningen

Oncologische fysiotherapie is méér dan alleen oefeningen doen. Het gaat om persoonlijke begeleiding, afgestemd op het ziekteverloop, het energieniveau en de doelen van de patiënt. De behandeling kan beginnen vanaf de diagnose tot de palliatieve fase. Fysiotherapeuten werken daarbij vaak samen met andere zorgverleners, zoals ergotherapeuten, psychologen en diëtisten.

Eén voorbeeld uit de praktijk

Marianne, 52 jaar, werd behandeld voor borstkanker. Na haar laatste chemokuur voelde ze zich uitgeput, duizelig en angstig om weer te gaan bewegen. Via haar arts kwam ze bij een oncologisch fysiotherapeut terecht. Daar startte ze met lichte ademhalingsoefeningen, gevolgd door kracht- en balanstraining. Na zes weken kon ze weer korte wandelingen maken en boodschappen doen zonder hulp. “Het gaf me het gevoel dat ik weer regie kreeg over mijn lichaam,” vertelt ze.

Wat doet een oncologisch fysiotherapeut?

• Afhankelijk van de situatie kan een behandeling bestaan uit:
• Oefentherapie op maat (kracht, balans, conditie)
• Ademhalingstraining
• Lymfoedeemtherapie
• Begeleiding bij vermoeidheid en angst voor beweging
• Ontspanningstechnieken (zoals yoga of mindfulness)

Voorlichting over herstel, belasting en belastbaarheid

Soms wordt gebruikgemaakt van aanvullende methoden zoals medische trainingstherapie of aangepaste pilates. Het doel is altijd hetzelfde: mensen helpen om zo goed en zelfstandig mogelijk te functioneren; fysiek én mentaal.