Acceptance and Commitment Therapy (ACT): leven met wat er is

Acceptance and Commitment Therapy, kortweg ACT, is een relatief nieuwe vorm van psychotherapie die steeds vaker wordt ingezet bij uiteenlopende klachten zoals depressie, angst, stress en chronische pijn. ACT is gericht op het aanvaarden van negatieve gedachten of gevoelens.

Vanuit die acceptatie leer je keuzes maken die passen bij wat je echt belangrijk vindt in het leven.

Aanwezig zijn in het moment

De kern van ACT is psychologische flexibiliteit. Dat is het vermogen om aanwezig te zijn in het moment, ook als dat ongemakkelijk voelt, en toch gedrag te kiezen dat in lijn ligt met je waarden. Deze flexibiliteit is geen aangeboren talent, maar een vaardigheid die je kunt ontwikkelen.

ACT combineert zes kernprocessen die elkaar versterken:

• Acceptatie: ruimte maken voor vervelende gevoelens en gedachten zonder ze te vermijden of te onderdrukken
• Cognitieve defusie: afstand nemen van je gedachten, zodat ze minder grip op je krijgen
• Contact met het hier-en-nu: met open aandacht aanwezig zijn in het moment
• Het observerende zelf: herkennen dat jij niet je gedachten bent
• Waarden: helder krijgen wat voor jou écht belangrijk is in het leven
• Toegewijde actie: stap voor stap leven naar die waarden, ook als dat spanning oproept

Door deze processen te oefenen ontstaat er meer ruimte om met moeilijke ervaringen om te gaan. ACT is niet gericht op symptoomreductie, maar op het vergroten van de kwaliteit van leven, ook als klachten niet verdwijnen.

Een voorbeeld uit de praktijk

Jasmijn (38) heeft al jaren last van sociale angst. Ze vermijdt verjaardagen, durft haar mening niet te geven op werk en piekert veel. Tijdens de therapie ontdekt ze dat ze vrijheid en verbondenheid belangrijk vindt. Met behulp van ACT leert ze haar angst toe te laten in plaats van te vermijden. Ze merkt dat het piekeren minder overheerst als ze haar aandacht bewust richt op wat er nu is. Kleine stappen, zoals één vraag stellen in een vergadering, brengen haar dichter bij haar waarde ‘zichzelf durven zijn’.

Wetenschappelijke onderbouwing

ACT is stevig geworteld in de wetenschap. Het is ontwikkeld op basis van de Relational Frame Theory (RFT), een theorie over hoe taal en denken ons gedrag beïnvloeden. Onderzoek laat zien dat ACT effectief is bij een breed scala aan psychische klachten. Een overzichtsstudie uit 2020, gepubliceerd in het Journal of Contextual Behavioral Science, toont aan dat ACT net zo effectief is als cognitieve gedragstherapie bij angststoornissen en depressie, met soms zelfs duurzamere resultaten. 

Een nieuwe benadering net ACT therapie

De praktische en flexibele insteek maakt ACT ook geschikt voor mensen die al veel geprobeerd hebben, of voor wie praten over het verleden minder helpend is. ACT is gericht op het hier-en-nu, en op het vormgeven van een betekenisvol leven ondanks alles wat er speelt.

Wil je onderzoeken of ACT bij jou past? Bekijk ons therapeutenoverzicht en vind een ACT-therapeut bij jou in de buurt.