Systeemtherapie: inzicht in relaties en patronen

Soms loopt een relatie stroef, zonder dat precies duidelijk is waarom. De spanningen blijven terugkomen, ondanks goede gesprekken of goede bedoelingen. Systeemtherapie kijkt niet alleen naar één persoon, maar naar de manier waarop mensen met elkaar omgaan. Deze vorm van therapie richt zich op het geheel van relaties, of dat nu binnen een gezin is, een stel, collega’s of een ander hecht verband.

Systeemtherapie kijkt naar interactiepatronen

In plaats van individuele klachten te behandelen, kijkt systeemtherapie naar interactiepatronen. Hoe reageren mensen op elkaar? Welke rollen zijn er ontstaan? En wat gebeurt er als iemand zich anders gaat gedragen? Door dat soort vragen te verkennen, ontstaat vaak ruimte voor verandering.

Hoe werkt systeemtherapie?

Systeemtherapie, ook wel relatie- en gezinstherapie genoemd, is bedoeld voor mensen die samen onderdeel zijn van een ‘systeem’. Dat kan een gezin zijn, maar ook een vriendengroep, team of stel. Het uitgangspunt is dat klachten of spanningen niet losstaan van de dynamiek tussen mensen.

De therapie helpt bij:

• relatieproblemen binnen gezinnen of koppels

• conflicten of onbegrip in samengestelde gezinnen

• spanningen tussen ouders en kinderen
• terugkerende patronen van ruzie of stilzwijgen
• teams of groepen waarin de samenwerking stagneert
• verwerking van ingrijpende gebeurtenissen binnen het systeem

Een systeemtherapeut begeleidt gesprekken waarin ieder groepslid de ruimte krijgt om zijn of haar ervaringen te delen. De focus ligt op het begrijpen van elkaars perspectief, zonder te zoeken naar schuldigen. Het gaat om herkennen wat er speelt en onderzoeken hoe het anders kan.

Een voorbeeld van systeemtherapie

Een moeder en haar puberdochter komen samen in therapie. De moeder maakt zich zorgen: haar dochter is tegendraads, sluit zich af en spijbelt regelmatig van school. In de sessies blijkt dat beide zich machteloos voelen. De moeder ervaart geen grip, de dochter voelt zich niet gehoord. Door samen te kijken naar hun interactie, bijvoorbeeld hoe zij reageren op elkaars emoties, ontstaat er begrip. Ze leren signalen eerder te herkennen en communiceren met minder aantijgingen.

Effectiviteit van systeemtherapie

Systeemtherapie biedt geen kant-en-klare oplossingen. Wat het wél biedt, is een veilige setting om elkaar opnieuw te leren begrijpen. De verandering zit vaak niet in het veranderen van de ander, maar in hoe we elkaar zien en met elkaar omgaan. Uit evaluatie van systeemgerichte programma’s zoals FAST blijkt dat deze aanpak leidt tot meer stabiliteit in gezinnen, minder opvoedstress en betere samenwerking tussen gezinsleden en hulpverleners [NJi, 2021].

Benieuwd of systeemtherapie iets voor jou of jullie situatie is? Bekijk ons overzicht van therapeuten die hiermee werken.