Wat is Somatische Therapie?

Soms zit trauma niet alleen in ons hoofd, maar vooral in ons lijf. Somatische therapie richt zich op het lichaam als ingang voor het verwerken van stress en trauma. Deze therapievorm gaat ervan uit dat heftige ervaringen zich kunnen vastzetten in het zenuwstelsel, waardoor mensen blijven hangen in overlevingsreacties zoals vechten, vluchten of bevriezen. Somatische therapie kan helpen deze spanning los te laten en het natuurlijke evenwicht in het lichaam te herstellen.

Hoe werkt het?

In tegenstelling tot gesprekstherapie ligt de focus bij Somatische therapie op lichamelijke gewaarwordingen. De therapeut helpt cliënten om op een veilige en geleidelijke manier stil te staan bij wat er in hun lichaam gebeurt. Denk aan het opmerken van een snelle hartslag, een gespannen buik of het gevoel van zwaarte in de borst. Door die sensaties te observeren zonder oordeel, en met kleine stappen toe te werken naar het ‘ontladen’ van spanning, krijgt het lichaam ruimte om alsnog te reageren op een gebeurtenis die eerder als overweldigend werd ervaren.

Dieren schudden letterlijk hun stress af

De methode werd ontwikkeld door dr. Peter Levine, die zich liet inspireren door dieren in het wild. Hij merkte op dat dieren zelden trauma ontwikkelen, ondanks dat ze regelmatig levensbedreigende situaties meemaken. Hun geheim: na de dreiging schudden ze letterlijk de stress van zich af. Mensen verliezen dat natuurlijke mechanisme vaak, waardoor spanning zich kan ophopen.

In welke situaties wordt het toegepast?

Somatische Therapie wordt gebruikt bij uiteenlopende klachten en achtergronden. Het is effectief gebleken bij onder meer:

• Posttraumatische stress (PTSS)
• Hechtingsproblemen uit de kindertijd
• Angststoornissen en paniekaanvallen
• Chronische pijn zonder duidelijke medische oorzaak
• Vermoeidheid en burn-out
• Herstel na operaties of ongelukken
• Emotionele verwaarlozing of langdurige stress

Onderzoek laat zien dat trauma zowel acuut kan ontstaan door een eenmalige gebeurtenis als geleidelijk door langdurige spanning. Volgens een publicatie in Frontiers in Psychology (2020) kan het reguleren van het autonome zenuwstelsel – een van de doelen van Somatische Therapie – helpen om stressgerelateerde klachten te verminderen en het herstelvermogen van het lichaam te versterken.

Een voorbeeld uit de praktijk

Een vrouw van middelbare leeftijd meldt zich bij een somatisch therapeut met aanhoudende vermoeidheid en onrust. Ze is vaak gespannen, slaapt slecht en heeft moeite met concentratie. In het eerste gesprek vertelt ze dat ze tien jaar geleden betrokken was bij een ongeluk. Hoewel ze fysiek is hersteld, voelt haar lichaam nog altijd ‘aan’ alsof het elk moment moet reageren. Tijdens de sessies leert ze de signalen van haar lichaam beter herkennen. Ze merkt hoe haar schouders onbewust omhoog kruipen bij spanning. En hoe haar ademhaling versnelt. In kleine stapjes leert ze ruimte te geven aan deze reacties, waardoor haar lichaam langzaam tot rust komt. Na enkele maanden voelt ze zich steviger, rustiger en beter verbonden met haar lichaam.

Een lichaamsgerichte kijk op herstel

Waar veel therapieën zich richten op gedachten en emoties, kijkt somatische therapie vooral naar wat er fysiek gebeurt als reactie op trauma. Door deze benadering is het niet alleen geschikt voor psychische klachten, maar ook voor mensen die lichamelijke signalen willen begrijpen en reguleren. Dit maakt het een waardevolle aanvulling op andere behandelvormen.

Ben je benieuwd of Somatische Therapie bij jou past? Bekijk ons overzicht van therapeuten die hierin gespecialiseerd zijn.